JavaScript Özellikleri

JavaScript özellikleri ve kullanım alanları ile insanların araştırmasını yapmış olduğu bir başlık. Bu içerikte bu dilden bahsediyor olacağız.

Web tasarım dilleri arasında pek çok dil karşımıza çıkıyor. Bu dillerden birisi olan HTML, bir web sayfasının iskeletini oluşturuyor. CSS ile web sayfasına kullanıcı dostu arayüz katıyor. Yani sayfanın tasarımını iyileştiriyor. Bir diğer web tasarım dili ise JavaScript. Gelin lafı daha fazla uzatmadan JS hakkında ayrıntılı bilgi vermeye başlayalım.

JavaScript Hakkında Bilgi

JavaScript, web sayfalarına dinamiklik katmak için kullanılan bir programlama dili. Web tasarımda büyük yeri bulunan JS sayesinde bir web uygulaması, daha aktif bir hale bürünüyor. Bir bina örneği verelim. Binanın iskeleti HTML olsun. CSS ise binanın boyası, badanası ve mimarisi olarak yer alsın. JS, binaya işlevsellik katan özelliklerdir. Elektrik hattı, internet ve kapı zilinin çalması gibi olaylar JS olarak düşünülebilir.

JavaScript, her ne kadar web uygulaması olarak kullanılsa da aslına bakarsak masaüstü uygulama ve sunucu olaylarında da önemli bir yere sahip. Sunucu uygulaması örneği olarak Node.JS örneğini sunabiliriz. Node.JS, yazılımcıların arka planda sunucu çalıştırmasını sağlayan bir sistem. Masaüstü uygulaması için ise React örneğini verebiliriz. React kütüphanesi sayesinde masaüstünde JS ile beraber uygulama geliştirilebiliyor.

4 Aralık 1995 tarihinde ortaya çıkan JavaScript, günümüzde ECMAScript olarak tanınıyor. Bu dilin dosya uzantıları “*.js, *.cjs ve *.mjs” olarak bulunuyor. Java ve birkaç dilden etkilenerek ortaya çıkan JavaScript, birçok dilin oluşmasına katkı sağladı. Bu diller arasında popülerliği ile bilinen TypeScript de yer almakta.

JavaScript’in çıkış amacı, web sayfalarının statik olmasıydı. 1993 yılında web sayfaları ortaya çıktığında sayfalar, dinamik değildi. Yani sayfalarda bir hareketlilik yoktu. Kullanıcılar, bilgi alıp çıkıyordu. Bu durumdan ötürü JS geliştirildi ve sayfalara aktiflik kattı. Bu sırada Microsoft, boş durmadı ve JScript adında Internet Explorer için bir programlama dili üretti. Birkaç yıl boyunca her 2 taraf rekabet etse de Microsoft, sonrasında JavaScript’i kendi tarayıcısına entegre etme kararı aldı.

JavaScript Özellikleri

Bu başlık altında web tasarım açısından JS özelliklerine değiniyor olacağız. JS, masaüstü ve sunucu uygulamasının da geliştirilmesi olanaklı olduğu bir yapı. Web tasarımda ise JavaScript’in sunduğu özelliklerden birisi değişken sistemi. JavaScript ile beraber yazılımcılar, çeşitli değişkenler üretebiliyor. Burada önemli avantajlardan birisi bu değişkenlerin türünün otomatik belirlenmesi. PHP’de olduğu gibi bir değişkeni girdikten sonra onun türü otomatik atanıyor. Örneğin “var a = 5;” yazıldığında bu, “int” değişkeni olarak atanıyor. Buna ek olarak değişken türü, fonksiyonlarla düzenlenebiliyor.

JS tarafından sunulan bir diğer özellik fonksiyon yapısı. Kullanıcılar, çeşitli fonksiyonlar ekleyerek aynı kodu tekrar tekrar yazmak zorunda kalmaz. Fonksiyon eklemek için “function AddHouse() {}” yapısı kullanılıyor. Buna ek olarak daha gelişmiş bir altyapı sunan sınıf sistemi JS’de de mevcut olmakta.

JavaScript ile birlikte kullanıcıların bilmesi gerektiği bir diğer özellik konsola mesaj gönderme. Web tarayıcılarında konsol yer alır. Konsole mesaj gönderme fonksiyonu, özellikle debug amaçlı yani hataları ayıklamak için kullanılıyor. Örneğin bir koşulun çalışıp çalışmadığını öğrenmek veya değerin ne olduğunu tespit etmek için “console.log(“Merhaba!”)” kodu uygulanır.

JavaScript’in en önemli özelliklerinden birisi tarayıcı ve işletim sistemi ile ilgili değişkenlere yer vermesi. Yani yazılım dilinde küresel değişkenler de bulunuyor. Örnek olarak bir web sayfasının boyutu veya sayfanın bulunduğu ekranın boyutu çekilebiliyor. Bunun yanı sıra bir önceki URL alınabiliyor veya güncel URL değişken olarak eklenebiliyor. Bu gibi birçok küresel değişken mevcut.

JavaScript özellikleri arasında karşımıza dosyadan veya web sayfasından veri çekme de yer alıyor. Bir yazılımcı, AJAX yöntemi sayesinde dışarıdan çıktı alabilir. Örneğin XML dosyasındaki veriler, AJAX ile çekilir. Bunun yanı sıra bir PHP sayfasına URL üzerinden GET veya POST metoduyla veri gönderme yapılabilir. Sonrasında çıkan sonuç işlenebilir. Örneğin bir sohbet uygulaması yaparken sohbetin otomatik güncellenmesi AJAX ile yapılabiliyor.

JavaScript’in en önemli yanları arasında farklı bir kaynaktan dosya çekmek yer alıyor. Örneğin diğer JS dosyalarını birleştirmek için “import” özelliği kullanılır. Bu özellik sayesinde içe aktarılan dosya, mevcut dosyada kullanılabilir. Ayrıca içe aktarılan dosya üzerinde hangi fonksiyonların kullanılabileceği “export” özelliği sayesinde ayarlanır.

JavaScript Kullanım Alanları

JavaScript özellikleri dışında kullanım alanları ile de araştırılması gereken bir yazılım dili. JS ile birlikte pek çok kullanım alanı karşımıza çıkıyor. Öncelikle JavaScript’in ne kadar popüler bir dil olduğunu açıklamak istiyoruz. JavaScript, Python ile beraber en çok kullanılan programlama dilleri arasında yer alıyor. Bunun sebebi JS’nin pratikliği olarak açıklanabilir. JavaScript’in bu kadar yüksek bir paya sahip olmasının nedenlerinden birisi web sayfalarında yer edinmesi, masaüstü uygulaması olarak kullanılabilmesi ve sunucu tarafında çalışabilmesi. Özetle pek çok alanda yoğun kullanımı sebebiyle popülaritesi de yüksek.

JavaScript kullanım alanları arasında şu örnekleri sunabiliriz:

AJAX kullanarak çok oyunculu oyun geliştirme

Sayfa yenilenmeden çalışan bir sohbet sistemi oluşturma

Bir konuya yorum gönderirken yükleme işaretini kullanma ve yorumu ekleme

Dosya yüklerken yüklemenin ne kadar kaldığını gösteren bir bar yapma

Veritabanı yönetimi ile uğraşma

JavaScript Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

JavaScript özellikleri ile beraber insanların ilgisini çekmeyi başaran bir programlama dili. Bunun yanı sıra JS’nin internet üzerinde en çok sorulan sorularını cevaplamasak olmaz. Bu sorular arasından 4 tanesini sizler için belirledik.

JavaScript çalışma mantığı nedir?

JavaScript’in çalışma mantığına değinmeden önce nerede çalıştığını açıklamak gerekiyor. Burada bahsi geçen olay web tasarım. JS, web sayfası üzerinde çalışır. Web sayfası yüklenirken ve yüklendikten sonra gerektiği zaman çalışmaya devam eder. Web sayfası yüklendikten sonra eğer zamanlayıcı var ise zamanlayıcı devreye girer. Yani belirli aralıklarla otomatik kod çalıştırma yapılır. Ayrıca bazı kullanıcı etkileşimleri ile de kodlar tetiklenir.

JavaScript ile Java farkı nedir?

Java ile JavaScript, en çok karıştırılan 2 dil olsa da aslında ikisi farklı diller. Java, daha çok sunucu tarafında ve uygulama geliştirilirken kullanılıyor. Android uygulama veya masaüstü uygulaması için Java daha çok tercih ediliyor. Dünyanın en popüler oyunu Minecraft da Java kullanıyor. JavaScript ise her ne kadar masaüstü uygulama ve sunucu desteğine yer verse de daha çok web tarafında kendine yer buluyor.

JavaScript neden popüler?

JS’nin popüler olmasının pek çok nedeni var. Bunlardan birisi pratik bir yapıda bulunması. JavaScript, kolay öğrenilebilir olduğu için yazılımcılar, bu dili kullanmayı tercih ediyor. Buna ek olarak JS, büyük bir kullanıcı topluluğuna sahip. Bu da geliştiricilerin bir problem yaşadığında internette hızlı çözüm bulabileceği anlamına gelmekte. Ayrıca geniş yelpazesi yani birçok alanda kullanımı da insanları JS’ye itiyor.

JavaScript neden öğrenilmeli?

JavaScript özellikleri ile beraber öne çıkıyor. JavaScript’i öğrenmek için pek çok neden mevcut. En önemlisi en çok kullanılan dil olması. Bu sayede destek almak kolaylaşıyor. Diğerlerini şu şekilde sıralayalım:

• Geniş topluluk barındırması
• Kolay öğrenilen bir dil olması
• Derleme araçlarının yer alması
• Örnek pek çok kodun bulunması
• Web sayfası, masaüstü uygulama, mobil uygulama ve sunucu geliştirmenin mümkün olması
• Çeşitli kütüphanelere sahip olması